شهرها تأثیر عظیمی بر اقتصاد و توسعه اجتماعی ملل دارند و پلتفرمهای واقعی از سکونتگاههای زندگی انسانیاند؛ مکانی که شرکتها به کسبوکار خود میپردازند و در آن خدمات بسیاری ارائه میشود. افزون بر این، شهرها مرکز اصلی مصرف منابع نیز بهشمار میآیند. از این رو مدیریت شهری و ایجاد تعامل زنده میان شهروندان با دولت، ساختارها و خدمات شهری اهمیت فزایندهای در دنیای امروز دارد و گسترش شهرهای هوشمند نقش حیاتی در توسعه پایدار ایفا میکند. در این مقاله به ضرورتها و مختصات شهرهای هوشمند پرداختهایم.
در سال 1949 ، در راستای آگاهی بخشی و ترویجِ نقش برنامهریزی در ایجاد جوامع پایدار، سازمان ملل 8 نوامبر را به عنوان روز جهانی برنامهریزی شهری نامگذاری کرد. در همان تاریخ، جمعیت روستایی بیشتر از شهری بود. به هر حالی، از قرن 21 ام به عنوان قرن شهرها نام برده میشود. با توجه به اطلاعات سازمان ملل در جولای 2007 جمعیت شهری از جمعیت روستای پیشی گرفته است. به علاوه، این تناسب تا سال 2050 افزایش چشمگیری خواهد داشت. تمرکز 70 % جمعیت در شهرها و اکثر آنها جمعیتی بیش از 10 میلیون نفر خواهند داشت. تخمین زده می شود که 2025 چین به تنهایی 221 شهر با 10 میلیون شهروند خواهد داشت. در حال حاضر در اروپا 35 شهر این وضعیت را دارند.
شهرها تأثیر عظیمی بر اقتصاد و توسعه اجتماعی ملل دارند. آنها پلتفرمهای واقعی، از جایی که انسان در آن زندگی میکند، هستند. مکانی که شرکتها به کسب و کار خود مشغول هستند و در آن خدمات بسیاری ارائه میشود. علاوه بر آن، آنها مرکز اصلی مصرف منابع نیز بشمار میآیند. در حال حاضر، شهرها 75 % منابع و انرژی جهانی را مصرف و 80% گازهای گلخانهای را تولید میکنند و 2% از اراضی جهان را به خود اختصاص دادهاند. به این دلایل، هر ساله به اهمیت روز جهانیِ برنامهریزیِ شهری افزوده و در حال حاضر در 30 کشور از 4 قاره جهان این روز جشن گرفته میشود.
بی هیچ شکی، این سیر تکاملی باعث تغییر بسیار مهمی در استقرار و مدیریت انواع زیرساخت در شهرها میشود. از این رو، این حقیقت، توسعه محلی این موارد در سالهای آتی، را باید در سیاستهای عمومی در نظر گرفت.
سناریویی که در بالا بدان اشاره شده حاکی از افزایش نیاز محیط شهری به منابع و راندمان است و ادارات دولتی باید مدلهای مدیریت شهری خود را ارتقا دهند. برای تحقق این امر، بهرهجویی از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) یک ضرورت است. این امر با مفهموم شهرهای هوشمند شناخته میشود که در حال حاضر با مفهومی به نام اینترنت اشیاء و در حال پیشروی است.
ما شهر هوشمند را به عنوان شهری که از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده میکند، تعریف میکنیم. در نتیجه زیرساختهای حیاتی، اجزا و ارائه خدماتش بیشتر از پیش به صورت تعاملی ( اینتراکتیو) هستند که در نتیجه آن شهروندان میتوانند آگاهی بیشتری از آنها کسب کنند.
صرفه جویی در ارائه خدمات در قالب شهرهای هوشمند
در یک تعریف جامعتر، یک شهر را هنگامی میتوان هوشمند در نظر گرفت که در یک دولت مشارکتی و با یک مدیریت محتاطانه، سرمایهگذاری در منابع انسانی و مالی، و زیرساختهای ارتباطی، به طور مشخص به توسعه اقتصاد پایدار و کیفیت بالاتر زندگی ترغیب کند.
شهر هوشمند خود یک پلتفرم دیجیتال خاص است که باعث پیشرفت اقتصاد، جامعه، محیط زیست و رفاه اجتماعی شهرها میشود، و نیز حرکت به سمت رفتاری پایدار را در بین تمامی ذینفعها (کاربرها، شرکتها و ارادارت دولتی) تسهیل میکند. همچنین منجر به افزایش بودجه عمومی، به خصوص جهت بهبود فرایند توسعه شهر و شهروندان میشود. از طرف دیگر، الگوهای جدیدی از کسب و کار و در پی آن پلتفرمهای فوقالعادهای را برای ایجاد نوآوری در همان محیط را فراهم میآورد.
منابع ارزش یک شهر هوشمند
- کاهش هزینههای عمومی: هزینههای عمومی در تدارک و مدیریت خدمات عمومی کاهش مییابد.
- افزایش راندمان و کیفیت خدمات: این امکان را فراهم میآورد که مدیریت منابع با راندمان بهتر انجام شود و کیفیت خدمات رشد و نمو پیدا کند.
- حمایت در اتخاذ تصمیم: کمک و تسهیل در شناسایی نیازمندیها شهر و رویه های که برای خدمات جدید نیاز است.
- ترویج نوآوری: پتلفرم ایدهآلی برای نوآوری ، پرورش کسب و کارهای جدید و در کل ترویج توسعه اجتماعی را فراهم میآورد.
- ارائه اطلاعات در زمان مقرر: با فراهم آوردن اطلاعاتی که در زمان مقرر در جریان قرار دارند، به صورت هم زمان همآگاهی شهروندان را درباره محیط زیستی که در آن زندگی میکنند را افزایش میدهد و هم شفافیت در مدیریت ایجاد میکند.
از زاویه دید توصیفی، شهری هوشمند است که شامل یک فضای شهری با زیرساختها، شبکهها، پلتفرمها و شبکههای هوشمند و میلیونها حسگر و محرک و حتی خود انسانها و موبایلهایش میشود. فضای که توانایی شنیدن و فهمیدن چیزی که در شهر اتفاق میافتد را دارد و میتواند تصمیمهای بهتری بگیرد، و اطلاعات و خدمات مناسبی را به شهروندان ارائه دهد. به علاوه، استفاده از روشهای آنالیز پیشرفته در زمان مقرر این اجازه را به شما میده تا نوعی از آگاهی و درک را درباره شهری که ارائه خدماتش بدون شک در حال توسعه است را ایجاد کنید.
در یک پروژه شهر هوشمند جهانی ابتکارات بسیار زیادی وجود دارد که محورهای که آنها به شرح زیر است:
- جابهجایی شهری: مدیریت ترافیک در زمان مقرر، مدیریت وسائط حمل و نقل شهری، مدیریت محل پارک ماشین، مدیریت ناوگان، مدیریت استفاده از دوچرخه، پرداخت عوارض، پشتیبانی از خودروهای الکتریکی، اپلیکیشن های لجستیک و ردیابی، خدمات به اشتراک گذاری ماشین.
- راندمان انرژی و به صورت عمومی مدیریت پایدار منابع: شبکه انرژی هوشمند، مترینگ هوشمند، جمع آوری و بازیافت زباله شهری، مدیرت پارک های عمومی و باغ ها، اندازه گیری پارامترهای محیطزیست و غیره.
- مدیریت زیرساختهای شهری: مدیریت ساختمانهای عمومی و اتوماسیون ساختمان، مدیریت زیرساخت های عمومی و امکانات شهری، گزارش تصادفات توسط شهروندان و غیره.
- دولت مشارکتی و دولت الکترونیک
- امنیت عمومی: مدیریت خدمات اورژانس عمومی و دفاع غیر نظامی، دوربین های مدار بسته و امنیت شهروندان، آشکار ساز و اطفاء حریق
- سلامت: نظارت و ارائه خدمات درمانی از طریق تلویزیون، ارائه خدمات اجتماعی و مراقبت از راه دور، خدمات عمومی سلامت.
- آموزش و فرهنگ: آموزش الکترونیک و دورکاری، توریسم الکترونیک و اطلاعات فرهنگی، بازرگانی الکترونیکی و غیره.
- سیستم ترانزیت در بارسلونا نمونه ای از کاربرد آن در جابهجایی است.
آینده شهرهای هوشمند
به هر حال، در هدف ایدهآل یک شهر هوشمند باید دید کلی از شهر وجود داشته باشد، که اجازه دهد تا خدمات بر اساس الویت گسترش یابند بدون نیازی به داشتن سیلوهای از اطلاعات که آینده شهرهای هوشمند و خدماتشان را به خطر بیاندازد.
بسیاری از این خدمات که در حال پیشبردن جهانِ دیجیتال آینده هستند نیاز به داشتن یک فضای اساسی برای استقرار در شهر هوشمند هستند. به هر حال برای تبادل اطلاعات در حوزههای مختلف مدیریت شهری در زمان مقرر( یا نزدیک به زمان مقرر ) چیزی است که تنها میتواند در غالب چهارچوب شهر هوشمند رخ دهد. این امر ارزش خاصی به آن میدهد که از جهش کیفی در مسیر مدیریت شهرها، که در سالهای آینده ضروری خواهد بود.، حمایت کند