توسط : در چهار قرن اخیر شاهد چهار انقلاب بزرگ صنعتی بوده‌ایم؛ اختراع ماشین بخار، کشف جریان الکتریسیته، ورود به دنیای الکترونیک و آغاز عصر فناوری اطلاعات. تغییرات و وقوع انقلاب‌های جدید آن‌چنان سریع بوده که هر لحظه فاصله‌ی ساخته‌های بشر در دنیای واقعی با آن‌چه در ذهن و تفکر اوست، نزدیک‌تر می‌شود. در حقیقت رویای بشر در میانه‌ی انقلاب چهارم صنعتی به دنیای واقعی نزدیک‌تر از همیشه شده است. شاید یکی از مهم‌ترین دلایل این امر را بتوان ادغام یافته‌ها و کاربرد‌های علوم پایه، چون؛ فیزیک، زیست‌شناسی، علوم دیجیتال و… به‌هم برای برساختن کنکاش در دنیای تکنولوژی‌های نو و فرانو است. باید دید برای ورود به دنیای پلتفرم‌های جدید چه مؤلفه‌هایی ضروری‌اند تا مقدمات لازم برای چنین انقلابی تا چه حد فراهم شده است. آیا امکان تحقق شهر هوشمند در ایران وجود دارد.
پیش به‌سوی انقلاب هوشمند
در کشورهای توسعه‌‌یافته رقابت نزدیکی برای طراحی و اجرای زیرساخت‌های تحول‌گرایانه در بستر فناوری‌های هوشمند و در رأس همه، توسعه شهرهای هوشمند وجود دارد. مهم‌ترین مباحث طراحی و برنامه‌ریزی‌های کلان شهر هوشمند؛ تولید و مدیریت بهینه انرژی، حمل‌ونقل، مدیریت منابع آب، ساختمان‌های پایدار و هوشمند، آسایش، ایمنی و امنیت شهروندان، خدمات هوشمند شهری و توسعه تعاملات بین دولت‌ها و شهروندان در بستر فناوری‌های جدید نظیر اینترنت اشیاء ، پلتفرم‌های مبتنی بر دنیای دیجیتالی و ابزار هوشمند.
انقلاب در ایران
خوشبختانه امواج این تغییرات بنیادین به کشورهای درحال توسعه نیز رسیده است. ایران در سال‌های اخیر مفاهیمی چون؛ شهر هوشمند، شهر آینده ، ساختمان هوشمند و… در کانون توجه محافل علمی، پژوهشی و برخی نهادهای دولتی و خصوصی قرار گرفته است. با این حال هنوز ردپای نوعی گسستگی و بی‌نظمی را می‌توان در لایه‌های اساسی و استراتژیک پیدا کرد. طی ۱۵تا ۱۶ سال اخیر بارها از مراجع دولتی از ضرورت‌های هوشمندسازی بستر مخابراتی و خدمات شهروندی چون کارت ملی، سوخت، پایان خدمت، گواهینامه و … شنیده‌ایم و اقداماتی نیز انجام شده است. اما آیا می‌توان به‌سادگی حلقه گمشده این زنجیره ابتر را شناسایی کرد؟ چند سال دیگر زمان لازم است تا بازنگری اساسی در سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری هدفمند در این زمینه انجام گیرد؟
دولت الکترونیک پیش‌نیاز شهر هوشمند
موضوع شهر هوشمند را می‌توان از دو منظر حاکمیتی و بستر خصوصی واکاوی کرد. در نگاه اول، سیاست‌های طراحی و اجرای دولت الکترونیک، تدوین و تنظیم ردیف بودجه برای ساختارهای مدیریت کلان انرژی، حمل‌ونقل، منابع کمیاب و نیز بسترهای فناوری‌های نوین از اهمیت خاصی برخورداند و نگاه دوم معطوف به رشد همه‌جانبه‌ای است که صنایع و خدمات گوناگون در عرصه انقلاب جدید فناوری‌های ارتباطی یافته‌اند. در واقع توسعه گرایش صاحبان سرمایه و صنعت به سمت عرضه خدمات هوشمندسازی نشان‌دهنده پتانسیل عظیمی است که می‌تواند در موازات و تعامل با منظر حاکمیتی قرار گیرد و زمینه‌های توسعه را بارور سازد.
