اینترنت اشیا (IoT) عبارتی است که اکوسیستم پیچیده آنلاین و دستگاههای متصل جهان ما را تعریف میکند. این نامگذاری عجیب به این حقیقت اشاره دارد که اینترنت در واقع شبکهای از کامپیوترهای متصل است. با رشد اینترنت، گوشیها، تجهیزات اداری مثل پرینتر و اسکنر و ماشین آلات صنعتی هم به اینترنت اضافه شدند. امروزه، تقریبا هر دستگاهی که در خانه، ادارات و کارخانهها استفاده میکنیم یا میپوشیم میتواند آنلاین و متصل باشد و درنتیجه جایگاهی در کاربرد اینترنت اشیا خواهد داشت.
به گزارش بک پرس، به نقل از مجله فوربز، موارد کاربرد اینترنت اشیا جریانی است که به نحوههای مختلف روند دیجیتالی سازی و تولید داده را به پیش میبرد. خودروهای خودران، رباتهای خط تولید و دستگاههای درمانی هدایت از راه دور که پزشکان از طریق آن بیماران را معاینه و حتی جراحی میکنند همگی به لطف این شبکه متصل اشیا محقق شدهاند. جهان در وضعیتی است که طبق پیش بینی اریکسون تا سال ۲۰۲۲، ۲۹ میلیارد دستگاه در جهان به اینترنت متصل خواهند شد. در این متن قصد داریم به مهمترین جریانهایی که احتمالا آینده اینترنت اشیا را در سال ۲۰۲۲ شکل میدهند نگاهی بیاندازیم.
کاربرد اینترنت اشیادر پزشکی
تعجبی ندارد که در دو دهه اخیر بخش درمان یکی از فعالترین صنایع در زمینه توسعه IoT بوده است. البته که اینترنت اشیا جهان گستردهای است و همه چیز از دوربینهای نظارت بر فاصله اجتماعی، ردیابها و باندهای فیتنس که برای نظارت بر سبک زندگی و ورزش استفاده میشوند و افزایش استفاده از تلهمدیسین و درمان از راه دور همگی در این دسته جای میگیرند. تجهیزات تخصصی درمان از جمله دستگاههای نظارت بر فشار خون و ضربان قلب، پمپهای انسولین، ویلر و پمپهای اکسیژن هم دیگر به اینترنت متصل هستند و با ارائه اطلاعاتی به نظارت بر شرایط بیمار و بهبود کیفیت زندگی کمک میکنند.
دستگاههای اینترنت اشیا به متخصصان درمانی اجازه میدهد تا بدون خطراتی که جمع شدن چندین بیمار مبتلا به همراه دارد وضعیت بیماران را زیر نظر بگیرند.
البته این تجهیزات به جز در دوران پاندمی هم امکان آزمایش از راه دور و حتی درمان تعداد زیادی بیمار فراهم کرده و پزشکان و بیمارستانها با فعالیت از راه دور دیگر به حد و مرزهای فیزیکی محدود نمیشوند.
کاربرد اینترنت اشیا در امنیت
افزایش قابل توجه دستگاههای متصل به اینترنت با وجود مزایایی که دارد، راههای بیشتری هم برای نفوذ و هک فراهم میکند. تعداد و حجم حملات سایبری همیشه در حال افزایش است و محققان شرکت امنیت سایبری کسپراسکای (Kaspersky) میگوید در نیمه اول سال ۲۰۲۱ حدود ۱.۵ میلیارد بار به دستگاههای اینترنت اشیا حمله شده است. دستگاههای اینترنت اشیا از آنجایی که برخلاف دستگاههای سنتی امنیت بالایی ندارند، نقطه اتصال یا مجرای نفوذ به شبکههای خصوصی فراهم میکنند. موضوع دیگر این است که اینترنت اشیا همانطور که از نامش پیدا است از «اشیا» ساخته شده و احتمال گم شدن یا سرقت این اشیا وجود دارد و برای جلوگیری از دسترس غیرمجاز به یک لایه امنیتی اضافی نیاز است. البته که شرایط این اشیا هم به نسبت تغییر کاربری در حال تغییر است و تولید کنندگان دستگاهها را رمز عبوری پیش فرض ارسال میکنند و مشتریان هم درک بهتری از خطرات موجود دارند. از جمله رایجترین حملات این حوزه خودداری از خدمت یا DDOS است که مهاجم با درخواستهای اتصال متعدد سیستم را دچار اضافه بار کرده و درنتیجه امکان نفوذ و نشت داده یا «سرقت» قدرت محاسباتی دستگاهها فراهم میشود. از سرقت قدرت محاسباتی باتنتهایی متولد میشوند که عمدتا یا به دستگاههای دیگری حمله میکنند یا خیلی ساده به استخراج رمزارز میپردازند. با این همه اینترنت اشیا را نمیتوان یک تهدید امنیتی دانست. دستگاههای متصل با جمعآوری داده درمورد ترافیک و کاربرد شبکه، سوخت الگوریتمهایی را تامین میکنند که برای پیشبینی و جلوگیری از حملات سایبری استفاده میشوند.
اینترنت اشیا لبهای
محاسبه لبهای و اینترنت اشیا دست در دست هم کار میکنند. به زبان ساده دستگاههای اینترنت اشیا قابلیتهای تحلیلی دارند و درنتیجه محاسبه تا حد ممکن به منبع داده نزدیک میشود. این قابلیت در مضمون محاسبات ابری معنا پیدا میکند. در محاسبات ابری داده توسط حسگرهای «غیرهوشمند»، از جمله دوربین و میکروفن، جمعآوری شده و برای تحلیل به ابر ارسال میشود. دستگاههای لبهای از حسگرهای هوشمندی مثل دوربین مجهز به قابلیتهای دید کامپیوتری یا میکروفنی با قابلیت پردازش زبان طبیعی استفاده میکنند. روشن است که یکی از مزیتهای این حالت محاسبات سریع است و مزیت دیگر آن هم کاهش مقدار دادهای است که بین ابر و داده حرکت میکند. با این کار از ترافیک شبکه کاسته میشود. مزیت دیگری که وجود دارد در زمینه حریم خصوصی است. اگر دستگاهی که دادههای شخصی را جمعآوری میکند همان دستگاه شخصی باشد، کاربر این آرامش خاطر را دارد که دادههایش بدون خروج از دستگاه شخصی پردازش میشود.
با افزایش قدرت محاسباتی دستگاههای کوچکی که از انرژی کمتری هم استفاده میکنند، ابزارهایی کلیدی با باتری بهینه و طراحی مناسب داریم. در سال ۲۰۲۲ که سازمانهای بیشتری به اکوسیستمهای هیبریدی یا دوگانه برای ارائه خدمات اینترنت اشیا نظر کنند، محاسبه لبهای به بخش مهمی از راه حل تبدیل میشود.
اینترنت اشیا در تجارت و صنعت
اینترنت اشیا که گاهی از آن به عنوان «اینترنت صنعتی» نام برده میشود کاربردهای متعددی برای تولید کالا، ارائه خدمات، فروش به مشتریان و پشتیبانی پس از آن دارد. کارخانهها و تاسیسات لجستیک به روند هوشمند سازی ادامه میدهند و سهولت دسترسی رباتیک و زیرساخت اینترنت اشیا «به عنوان یک خدمت» به این معنا است که شرکتهای بیشتری در سال ۲۰۲۲ از این فرصتها استفاده میکنند. با جای دادن خودکار سازی اینترنت اشیا در مدلهای تجاری، بازدهی شرکتها افزایش یافته و درکی داده محور از فعالیتها و فرایندهای خود خواهند داشت. دستگاههای پوشیدنی از جمله هدستهای واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) در موارد متعدد از جمله آموزش، نگهداری از تجهیزات و شبیهسازی فرایندها با استفاده از روشهای «دوقلوی دیجیتال» کاربرد خواهند داشت.
تکنولوژی اینترنت اشیا در عملیاتهای تولید هم در واقع همان حسگرهایی است که داخل ماشینآلات نصب میشود تا عملکرد را سنجیده و روند نگهداری براساس پیشبینی ممکن شود. در روند نگهداری براساس پیشبینی یا نگهداری پیشگویانه، خطاها و مشکلات پیش از اینکه رخ دهند مشخص میشوند و به این ترتیب روند تعویض و تعمیر پیش از اتفاق انجام میگیرد. بهعلاوه ابزارهای اینترنت اشیا تکنیکهای تازه تولید از جمله پرینت سه بعدی را که با راهکاری نوین به ساخت و ایجاد محصولات میپردازند شامل میشود و تولید کنندگان دست بازتری در تنظیم و شخصیسازی خواهند داشت و مواد زائد و زباله هم به حداقل میرسد.
اینترنت اشیا برای سازمانهای انعطافپذیر
در دو سال گذشته و به دنبال اختلال بی سابقه، انعطاف پذیری اهمیت بالایی پیدا کرده و تکنولوژی اینترنت اشیا به فرصت خوبی برای سازمانهای قدرتمند و مقاوم تبدیل شده است. این بخش از مبحث امنیت که در بالا به آن اشاره کردیم فراتر رفته و موضوعاتی مثل مهارتهای کافی برای همپایی با تغییرات گسترده را شامل میشود. یکی از مثالهای خوب تغییر و تحول گسترده در واقع تغییر روند کار از کار حضوری به دورکاری است که در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ شاهد آن بودیم و سازمانها در کنار همپایی با این تغییرات باید مراقب رقبا و بازار باشند تا از آن عقب نیافتند.
اینترنت اشیا میتواند زنجیره عرضه را مثلا با خدماتی مثل ردیابی حرکت کالا بین شرکت و عرضه کننده و مشتری متحول کند و با این کار تاخیر و اختلالات ناشی از مشکلات جهانی شناسایی میشوند. همچنین میتوان از ابزارهایی برای نظارت استفاده کرد که حرکت کارکنان تاسیسات را زیر نظر داشته و با ارزیابی بازدهی، کسریها و مشکلات را در زمینه تعداد یا مهارت شناسایی کند. راهحلهای اینترنت اشیا به گونهای طراحی شدند تا به پیشبینی و واکنش شرکتها با اختلالات کمک کرده و در سال ۲۰۲۲ و فراتر از آن به منبعی مهم برای نوآوری بدل میشود.